Pozowski (pierwotne nazwisko Mróz) Adam Wiktor (1892–1939), adwokat, działacz Narodowej Demokracji. Ur. 23 XII w Krakowie, był synem Jana Mroza (ur. 1859), woźnego bankowego, później m. in. kontrolera kolejowego w Król. Pol., i Magdaleny (ur. 1865).

Maturę zdał P. w r. 1911 w Gimnazjum III w Krakowie i w t. r. rozpoczął studia na Wydziale Prawniczym UJ. Po wybuchu pierwszej wojny światowej służył w wojsku austriackim; ukończył szkołę oficerską dla rezerwistów, potem brał udział w walkach frontowych, był dwukrotnie ranny w r. 1916 i 1917 i leczył się w obu przypadkach przez kilka miesięcy w szpitalu. W kwietniu 1917 uzyskał absolutorium, a w kwietniu 1918 doktorat praw na UJ. Po powrocie w listopadzie 1918 z frontu włoskiego pracował w Krakowie i w Warszawie. W marcu 1919 otrzymał zezwolenie na zmianę nazwiska na Mróz-Pozowski (później używał nazwiska Pozowski). W grudniu t. r. przyjęty do WP, służył w Korpusie Oficerów Sądowych, m. in. w Krakowie; w kwietniu 1920 awansował na kapitana. W drugiej połowie 1921 r. przeszedł do rezerwy. Następnie P. odbył aplikację sądową; 17 XI 1923 został mianowany sędzią zapasowym w krakowskim okręgu apelacyjnym. Zarazem był kandydatem adwokackim; w połowie r. 1927 został wpisany na listę adwokatów z siedzibą w Krakowie. Prowadził kancelarię najpierw przy ul. Lubicz 2, później przy ul. Szlak 32.

P. należał do wybitniejszych działaczy endeckich. W l. 1929–31 stał na czele Wydziału Grodzkiego Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski w Krakowie. W r. 1932 był delegatem Stronnictwa Narodowego (SN) w Krakowie na zjeździe Rady Okręgowej SN. W styczniu 1934 objął funkcję kierownika Wydziału Wojewódzkiego Sekcji Młodych w Krakowie. W maju t. r. dokooptowany do Zarządu Okręgowego w Krakowie, został jego wiceprezesem. Od początku marca 1935 był prezesem okręgowym SN w Krakowie. Bardzo ruchliwy, jeździł z odczytami, wygłaszał przemówienia. Praktykę adwokacką łączył ściśle z działalnością polityczną. Występował jako obrońca w niezliczonych procesach członków SN, o czym świadczy pozostała po nim korespondencja (znajdująca się w B. PAN w Kr.). Prowadził sprawy ludzi z różnych sfer i o różnych zawodach, niejednokrotnie bezinteresownie. Bronił m. in. dziennikarza Edwarda Zajączka, przywódcę endeckiego okręgu cieszyńsko-podhalańskiego, hallerczyków z Jordanowa (1934), dziennikarzy, wydawców, rzemieślników; do szczególnie częstych jego «klientów» należeli studenci. Brał udział w kilku głośnych procesach endeckich, m. in. w procesach związanych z inspirowanymi przez elementy faszyzujące zajściami antyżydowskimi w Przytyku pod Radomiem (w procesie przytyckim w r. 1936 wystąpił na prośbę Zarządu Głównego SN wśród czternastu obrońców) i w czasie «marszu na Myślenice» (był jednym z obrońców Adama Doboszyńskiego w obu procesach myślenickich: w r. 1937 w Krakowie i na początku r. 1938 we Lwowie). Udzielał pomocy prawnej także oskarżonym spoza obozu narodowego, np. w r. 1932, poproszony przez zatrzymanych 5 działaczy ruchu ludowego z Wojnicza, podjął się ich obrony. P. działał również w «Sokole» i w r. 1932 wszedł w skład zarządu Dzielnicy Krakowskiej «Sokoła». W grudniu 1938 P. został wybrany w okręgu IV (Krowodrza) z listy SN na radnego m. Krakowa, a na początku stycznia 1939 na przewodniczącego Narodowego Koła Radnych. Zmarł tragicznie 9 I 1939, wskutek zaczadzenia gazami spalinowymi w łazience oraz niedomogi serca, w kilka godzin po powrocie z pogrzebu Romana Dmowskiego. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim (kwatera J. d.); pogrzeb jego odbył się przy udziale przedstawicieli władz naczelnych SN i licznych delegacji SN z woj. krakowskiego. Był odznaczony m. in. austriackim srebrnym medalem za waleczność i Krzyżem Karola.

P. prawdopodobnie rodziny nie założył; w r. 1921 uzyskał zezwolenie władz wojskowych na zawarcie związku małżeńskiego z Adelą Kasperek, lecz brak dalszych informacji o jego małżeństwie; w nekrologach i wspomnieniach pośmiertnych nie ma wzmianki, by P. był żonaty.

Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; Spis oficerów służących czynnie w dniu 1. 6. 1921 r., W. 1921 s. 415; – Kaczmarek Z., Obóz Wielkiej Polski. Geneza i działalność polityczna w latach 1926–1933, P. 1980 s. 21, 28, 70, 88; – Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości 1924 nr 2 s. 47, 1927 nr 15 s. 311; Księga adresowa miasta Krakowa i Województwa Krakowskiego 1932, Kr. [b. r.] Dział III s. 49, Dział IIIa s. 441; toż, 1933–34, Dział V s. 58, Dział VIII s. 95; S. Mikulskiego Wielka Księga Adresowa stoł. król. miasta Krakowa, Kr. 1925 s. 274; Niebudek S., Przytyk. Wielki proces Polaków z Żydami, W. 1936 s. 6, 46–7; Sprawozdanie 28 Dyrekcji c. k. Gimnazjum III w Krakowie za r. szk. 1911, Kr. 1911 s. 96; Sprawozdanie Rady Adwokackiej i Sądu Dyscyplinarnego w Krakowie za rok 1932/33, Kr. 1933 s. 13, 14; Wyprawa myślenicka przed sądem, P. 1938 s. 6, 39, 40, 43, 49, 51, 60, 61; – „Czas” 1938 nr 349 s. 9, 1939 nr 10 s. 9; „Gaz. Urzęd. Zarządu Miejskiego w stoł. król. mieście Krakowie” 1939 s. 41; „Gaz. Warsz.” 1932 nr 357, 1934 nr 10; „Głos Narodu” 1939 nr 10 s. 9, nr 11 s. 9, nr 12 s. 9, nr 13 s. 9, nr 14 s. 9; „Ilustr. Kur. Codz.” 1939 nr 11 s. 20 (fot.), nr 12 s. 19, nr 14 s. 17, nr 15 s. 20; „Kur. Pozn.” 1939 nr 14 s. 1 (fot.), nr 16 s. 2, nr 17 s. 12, nr 20 s. 2; „Kur. Warsz.” 1939 nr 10 wyd. poranne s. 5; „Młody Narodowiec” 1930 nr 12 s. 12, 1931 nr 5 s. 7, 1933 nr 6 s. 8, 1934 nr 3 s. 4; „Tyg. Polit. Warsz. Dzien. Narod.” 1935 nr 9 s. 7, 1936 nr 27 s. 3, nr 28 s. 4, 1937 nr 6 s. 3, nr 22 s. 4, nr 27 s. 1, nr 34 s. 6, nr 36 s. 4, 1938 nr 34 s. 3, nr 47 s. 5, nr 48 s. 4, nr 52 s. 3, 1939 nr 1 s. 4, nr 3 s. 8, nr 9 s. 3; „Warsz. Dzien. Narod.” 1939 nr 10 s. 2, nr 11 s. 4, nr 12 s. 4, nr 14 s. 4; – Arch. Państw. w Kr.: Spis ludności z 31 XII 1900, Dzielnica I t. III poz. nr 823, Spis ludności z 1910 r., Dzielnica I t. II poz. nr 1906; Arch. UJ: S II 521 nr 4877, WP II 268, 491; B. PAN w Kr.: rkp. 7831 s. 145, 146, 149, 153, 154, 196–198, rkp. 7833–7835 (teki Józefa Zielińskiego), CAW: Akta personalne (informacje udostępnione przez Piotra Staweckiego z Warszawy); – Informacje Zygmunta Kaczmarka z Poznania.

Alina Szklarska-Lohmannowa